BLIJ EN ROUW

Wat kun je leren van rouw?.

De De dood is iets waar we in de westerse wereld het liefst zo min mogelijk aan denken. Toch brengt de dood ook waardevolle levenslessen met zich mee. 

WAT KUNNEN WE LEREN VAN ROUW?

Vroeger kon je iemand in een periode van rouw herkennen. Als je verweduwd was droeg je speciale kleding. Zwart, met een rouwsluier of rouwband. Soms wel twee jaar lang. Iedereen wist op deze manier wat er aan de hand was en waren behulpzaam waar nodig. We hebben nu praktisch geen tradities meer, niet veel meer dan het sturen van een ‘met oprechte deelneming’ kaart met een ondergaand zonnetje.

TROOST

Geen enkele vorm van hulp zal in de buurt komen van werkelijke troost. Daarvoor is Rouw te intens en te groot, je wist hier voor niet dat je je zo kon voelen en haalt het je compleet onderuit. Iedereen die het ooit heeft meegemaakt herkent de zware, donkere en uitzichtloze, mistige momenten, dagen, maanden soms jaren. Het is een kwestie van tijd, veel tijd, voordat de mist langzaam zal optrekken en je gevoelens zich een weg kunnen banen. Ontkenning, boosheid, desoriëntatie, gevecht, onderhandeling, verdriet en depressie volgen elkaar in een achtbaan op. Om uiteindelijk ruimte te maken voor aanvaarding.

OVERLEVEN

De eerste periode van rouw, de realiteit moet nog indalen, het is nog zo onwerkelijk. Je hoofd zit vol watten en je systeem lijkt te opereren in een veilige modus. Je ziet jezelf thee zetten. Je hoort jezelf dingen zeggen. Het is je overlevingsmechanisme. Er zijn eigenlijk maar een paar dingen die je in deze fase helpen. Ademhalen....hier en daar wat dagelijkse dingen, rust, zitten en dagenlang voor je uit staren...een beetje voor je laten zorgen en de werkelijkheid onder ogen zien. Dat laatste is iets waar rouwdeskundigen zoals Manu Keirse en Elisabeth Kübler-Ross het unaniem over eens zijn.

ROUWTAAK

Het wordt als de eerste rouwtaak gezien: het daadwerkelijk inzien dat jouw geliefde is overleden. Die momenten van bewustwording komen soms onverwacht. Soms geven mensen aan bang te zijn dat het beeld van de dood de fijne beelden van hun geliefde zullen overschaduwen, dat het alle herinneringen zal overheersen. Niemand zegt dat het makkelijk is, vraag om hulp waar nodig en laat je goed begeleiden en vertrouw erop dat jouw eigen rouw route goed is. De realiteit, die bewustwordingsmomenten, die vaak beangstigend zijn, werken uiteindelijk juist helend.

ER IS GEEN SNELLE OPLOSSING

Een andere rouwtaak in de eerste fase is volgens Keirse het ervaren van de pijn van het verlies. Het is een pittige oefening van het toelaten, het durven stilstaan en ruimte geven aan emoties. Het kan heel verleidelijk zijn om afleiding te zoeken, in een roes te dwalen van drukte, extra veel sporten, zo veel mogelijk weg zijn van huis, net wat te veel wijn of andere dingen. Soms houdt dit soort afleiding ons op de been, onder de mensen. Het is echt allemaal oké.  

Maar besef, dat er geen SNELLE OPLOSSING is voor het doorstaan van rouw! Als je voortdurend op de vlucht slaat voor de stilte, je gevoel, je verdriet, belooft dat weinig goeds. Sterker nog, wees dan niet verrast met een enorme terugval. Het is werken, hard werken, met geduld en met toelaten van depressies en heftig verdriet en mega huilbuien. Wanneer je genoeg ruimte geeft aan rouw, zul je je langzaam aan gaan aanpassen aan het leven zonder je geliefde. Uiteindelijk leer je weer opnieuw van het leven te houden, je vind een nieuwe manier van leven waar ook jouw gemis en onvoorwaardelijke liefde voor je overleden lief bij hoort. Want Rouw gaat over liefde. Je hoeft een dode niet los te laten. Jullie relatie eindigt niet, het veranderd alleen van vorm. Zoals Manu Keirse zegt.

WAT DE OMGEVING TE LEREN HEEFT

We hebben verantwoordelijkheid voor onszelf, maar ook onze omgeving heeft iets te leren van rouw. Zeker in onze westerse cultuur, waarin alles altijd maar dóór gaat en stilstaan afgekeurd wordt en we gewend zijn om in voorspoed te denken. Onze westerse cultuur dwingt af dat alles aan een succesvol plaatje zou moeten voldoen. Maar we moeten juist de kunst leren verstaan van 'een stapje terug', liefdevol naast iemand staan en diegene de ruimte geven om zijn of haar eigen proces door te maken. Een van de lastigste dingen voor iemand in rouw, is het aan horen van adviezen. Het maakt de rouwenden onzeker. Dus niet invullen voor de ander of oplossingen bedenken, er gewoon zijn met liefde, rust en aandacht. De één kookt een pan soep, de ander nodigt uit voor een boswandeling, doen jouw boodschappen, lappen je ramen, ruimen je tuin op of lezen je kinderen voor. Dit soort 'simpele dingen' kan een rouwende helpen. Sommige vriendschappen veranderen, sommige vrienden zie je na de begrafenis niet meer terug, maar er komen óók nieuwe mensen voor in de plaats. Of soms komt er een nieuwe kant van mensen in beeld. Rouw raakt iedereen, we hebben allemaal ons verhaal. Het hoort bij het leven.

ROUW ALS VERRIJKING

Ik betwijfel of je dit zult zien als je er middenin staat? Maar na geduldig werken en na lang slijten, voel je wellicht ooit dat het echt bij jouw leven hoort, en dat ook dit verlies je als mens heeft gevormd. Sommige mensen ervaren jaren later, hun intense rouw en verlies, als een verrijking. Er ontstaan vragen over de zin van het leven en krijgen nieuwe inzichten. Zij willen het leven meer betekenis geven. 

BESCHERM JEZELF

De oude traditie van twee jaar lang zwarte kleding, markeerde de hele periode met rouwtaken eigenlijk best wel mooi. Belangrijker nog, de omgeving wist duidelijk dat je in rouw was. Het hielp misschien ook om de rouwende de ruimte te gunnen. Want hoe lastig ook, gun en bescherm jezelf en neem ruimschoots de ruimte en tijd om te rouwen! (en dan bedoel ik dat het soms kan gaan om een aantal jaren) Vraag hulp in je omgeving waar nodig en voel je vooral niet bezwaard. Het verliezen van je geliefde is een niet te overzien liefdesverdriet, identiteit verandering....geef het tijd, liefdevolle aandacht, dan wordt het heus beter!

Geïnspireerd op tekst van S. Duijvestein